[ad_1]
در این مطلب ابتدا به مفهوم هوش عمومی و تاثیرات آن بر جنبه های مختلف زندگی پی می برید و پس از آن با نظریه ی توانایی های ذهنی اولیه ترستون و نظریه ی هوش چندگانه گاردنر آشنا می شوید. پس با ما همراه باشید.
هوش عمومی (عامل G) چیست؟
هوش عمومی (General intelligence) که به عنوان عامل یا فاکتور g هم شناخته می شود، یک ساختار توسعه یافته در بررسی روانسنجی از توانایی های شناختی و هوش انسان می باشد. چارلز اسپیرمن روان شناسی بود که از مفهوم “عامل جی” یا G factor، برای توصیف آنچه “هوش کلی” می نامید، استفاده کرد. اصطلاحات دیگری مانند هوش، ضریب هوشی (IQ)، توانایی شناختی عمومی و توانایی ذهنی عمومی نیز هم معنای هوش عمومی هستند و بجای هم به کار می روند.
هوش عمومی را می توان به عنوان ساختاری تعریف کرد که از توانایی های مختلف شناختی تشکیل شده است. این توانایی ها به افراد امکان کسب دانش و حل مشکلات را می دهند.
روش افزایش خلاقیت در هرسنی با 13 گام ساده
چارلز اسپیرمن برای اولین بار این نکته را مطرح کرد که یک عامل عمومی هوش به نام “g” در تمام افراد وجود دارد که مقادیر آن در هر فرد متفاوت است و براساس همین مقادیر می توان افراد را در مجموعه ی تیزهوش یا کند ذهن قرار داد. در حقیقت عامل جی، مهمترین عامل تعیین کننده ی عملکرد افراد در آزمون هوش است.
چارلز اسپیرمن و تئوری هوش کلی
برای درک بهتر مفهوم هوش عمومی، یک قهرمان دو را تصور کنید. اگرچه این شخص یک دونده بسیار ماهر است اما لزوما به این معنی نیست که یک اسکیت باز عالی هم هست. اما به دلیل اینکه یک ورزشکار خوب است، احتمالاً در دیگر فعالیت های بدنی نیز بسیار بهتر از افراد کم تحرک و ضعیف عمل می کند.
هوش عمومی مفهومی مشابه مثال بالا دارد. چارلز اسپیرمن پس از استفاده از روشی که به تحلیل عاملی معروف است، چند جنبه از توانایی ذهنی انسان را بررسی کرد و در نهایت به این نتیجه رسید که نتایج این آزمون‌ها برای هر فرد، تقریبا در تمام عوامل بسیار نزدیک به هم است. به این معنا که وقتی کسی در یک آزمون شناختی، نمره بالایی کسب می کند، به احتمال بسیار زیاد در سایر آزمون هایی که قدرت ذهنی او را از جوانب دیگر می سنجند نیز نمره بالایی کسب می نماید.
این روانشناس به این نتیجه رسید که هوش، مثل یک عامل کلی رفتار می نماید و همه ی توانایی های ذهنی انسان را در برمی گیرد. به اینصورت که افراد باهوش، تقریبا در اکثر جوانب هوشی و ذهنی، توانا هستند و افرادی که در آزمون هوش، نمره پایینی کسب می کنند تقریبا در تمام زمینه ها عملکرد ضعیف تری دارند.
به عنوان مثال محققان دریافتند افرادیکه در توانایی عددی نمره خوبی می گیرند، در سوالات مربوط به درک مطلب نیز عملکرد خوبی دارند. بنابراین تمام جوانب آزمون های هوشی، چه مربوط به توانایی های کلامی باشد و چه ریاضیات، تحت تأثیر عامل g یا هوش کلی قرار دارند.
مولفه های هوش عمومی
مولفه های اصلی تشکیل دهنده ی هوش عمومی، عبارتنداز:
استدلال سیال: توانایی فهم روابط پیچیده و حل مشکلات جدید است.
دانش: شامل درک عمومی افراد از موضوعات متنوع و گسترده است و می تواند با هوش متبلور یکسان در نظر گرفته شود.
استدلال کمی: به معنای توانایی فرد در حل مسائل عددی است.
پردازش دیداری – فضایی: به معنای توانایی های شخص در تفسیر و دستکاری اطلاعات بصری است.
حافظه کاری: به معنای استفاده از حافظه کوتاه مدت است. بخاطر سپردن اسامی یک لیست و تکرار کردن آنها، نمونه ای از این قابلیت محسوب می شود.
هوش عمومی چگونه اندازه گیری می شود؟
بسیاری از تست های هوش مدرن، مجموعه ای از عوامل شناختی را که تشکیل دهنده ی هوش عمومی هستند، اندازه گیری می کنند. چنین تست هایی نشان می دهند که هوش را می توان با یک عدد مانند نمره ضریب هوشی (IQ) اندازه گیری و بیان کرد.
استنفورد-بینه، که یکی از محبوب ترین تست های ضریب هوشی است، برای اندازه گیری فاکتور g استفاده می شود.
تفاوت بین چپ مغزها و راست مغزها (و روش تشخیص)
نمرات آزمون ضریب هوشی، به چه معناست؟
نمرات مربوط به تست هوش استنفورد بینه، براساس زیر آزمون هایی (از هر پنج مولفه ی مذکور) محاسبه می شود و بر اساس سن آزمون دهنده مقیاس بندی می گردند. سیستم های امتیازدهی متفاوت هستند اما بطور معمول میانگین نمره برای آزمون ۱۰۰ است و هوش را در محدوده نمرات زیر طبقه بندی می کند:
1 – 24: ناتوانی ذهنی عمیق
25 – 39: ناتوانی ذهنی شدید
40 – 54: ناتوانی ذهنی متوسط
55 – 69: ناتوانی ذهنی خفیف
70 – 84: ناتوانی ذهنی مرزی
85 – 114: هوش متوسط
115 – 129: هوش بالاتر از حد متوسط
130 – 144: با استعداد
145 – 159: بسیار با استعداد
160 – 179: استعداد استثنایی
180 به بالا: عمیقا با استعداد
هوش عمومی چه تاثیراتی در زندگی انسان می گذارد؟
مفهوم هوش هنوز هم مورد بحث روانشناسان است اما محققان معتقدند که هوش عمومی با موفقیت کلی در زندگی ارتباط دارد. هوش عمومی می تواند در حوزه های زیر، بر زندگی فرد تاثیر بگذارد:
1-پیشرفت تحصیلی
یکی از بارزترین تأثیرات هوش عمومی در حوزه تحصیلات و عملکرد علمی است. درمورد تأثیرگذاری هوش عمومی بر پیشرفت تحصیلی هیچ شکی نیست اما در مورد میزان این تاثیر، اختلاف نظرهایی وجود دارد.
تحقیقات نشان داده است که بین هوش عمومی و پیشرفت تحصیلی ارتباط زیادی وجود دارد اما در این زمینه استثناهایی هم دیده می شود. برخی از تحقیقات نشان می دهد که عامل تاثیر گذار در بین 51 تا 75 درصد از موفقیت های تحصیلی، تنها فاکتور g نیست.
این بدان معناست که اگرچه هوش عمومی بر عملکرد بچه ها در مدرسه تأثیر زیادی می گذارد، اما عوامل دیگری هم می توانند در این زمینه نقش داشته باشند.
2-موفقیت شغلی
محققان به این نتیجه رسیده اند که نمرات ضریب هوشی، با موفقیت شغلی ارتباط دارد. به همین دلیل است که از تست های هوش، در آزمون های استخدامی و مصاحبه های شغلی استفاده می شود.
یک مطالعه که در سال 2020 در مجله Applied Psychology منتشر شده به این نتیجه رسیده است که هم هوش عمومی و هم توانایی های ذهنی خاص، نقش مهمی در تعیین موفقیت شغلی (از لحاظ درآمد و پیدا کردن شغل) دارند.
20 راهکار ساده برای باهوش‌تر شدن
با افزایش پیچیدگی کار، اهمیت عامل g برای موفقیت شغلی بیشتر می شود. داشتن هوش عمومی بالاتر، موجب کسب موفقیت های بیشتر در مشاغل سخت و پیچیده می شود.
3-سلامتی و طول عمر
اپیدمیولوژی شناختی، رشته ای ست که ارتباط بین هوش عمومی و سلامت را بررسی می کند. همانطور که سلامتی می تواند بر هوش انسان تاثیر بگذارد، هوش نیز می تواند بر سلامتی تاثیرگذار باشد. مطالعات نشان داده است که احتمال ابتلا به بیماری های زیر در افرادیکه ضریب هوشی بالاتری دارند، کمتر است:
بیماری کرونر قلب
فشار خون
چاقی
سکته مغزی
برخی از سرطان ها
بطور کلی تحقیقات نشان داده است افرادی که هوش عمومی بالاتری دارند، سالم تر هستند و عمر طولانی تری دارند. البته دلایل این امر هنوز بطور کامل مشخص نیست.
4-درآمد
تحقیقات حاکی از آن است که افرادیکه ضریب هوشی بالاتری دارند، درآمد بالاتری نیز دارند.
علاوه بر فاکتور g، متغیرهای دیگری نیز بر سطح درآمد فرد تاثیرگذار هستند. برای مثال عواملی مانند وضعیت اقتصادی اجتماعی و هوش هیجانی هم می توانند در کنار هوش عمومی، سهم عمده ای در تعیین موفقیت فرد داشته باشند.
30 تا از بهترین روشهای گیاهی افزایش هوش و حافظه
توانایی های ذهنی اولیه ترستون
برخی از روانشناسان از جمله لوئیز ترستون، مفهوم فاکتور g را به چالش کشیدند. ترسـتون در واقع نظریه ای تدوین نمود که به گونه افراطی از نظریه ی اسپیرمن فاصله گرفت. این روانشناس بـه وجـود عامـل مشـترك g اعتقاد نداشت و بر این باور بود که هوش از توانایی ها خاص، مشـترك و جداگانـه تشـکیل شـده است. ترستون 7 مورد زیر را كه آنها را توانایی های ذهنی اولیه نامید، شناسایی كرد:
حافظه تداعی: شامل بازگو کردن جملات شنیده شده است.
توانایی عددی: به معنای درک اعداد و توانایی بکار بردن آنها است.
سرعت ادراک: به معنای درک تشابهات و تفاوت های تصاویر می باشد.
استدلال: به معنی توانایی درک معماها و حل کردن مسائل است.
توانایی ادراک فضایی: شامل درک روابط فضایی و هندسی و تجسم جابجایی آنها می باشد.
روانی کلامی: به معنای سرعت به خاطر آوردن کلمات و بیان آنها می باشد.
درک کلامی: شامل درک معنای متون، تمثیل ها، تنظیم جملات در هم ریخته شده و استدالال کلامی است.
ترستون پیشنهاد کرد که همه افراد در درجات مختلف دارای این توانایی های ذهنی هستند. برخی افراد در بعضی زمینه ها ضعیف تر و در برخی دیگر، قوی تر هستند.
هوش چندگانه گاردنر
گاردنر روانشناسی بود که نظریه ی هوش چندگانه را مطرح نمود. در حقیقت گاردنر نشان داد که قسمت های مختلف مغز، توان هوشی متفاوتی دارند.
گاردنر معتقد بود که برای به دست آوردن تمام قابلیت ها و استعداد های یک فرد، نباید تنها به بررسی ضریب هوشی پرداخت، بلکه انواع دیگر هوش و استعدادها که شامل هوش تصویری – فضایی، هوش موسیقیایی، هوش جسمی – حرکتی، هوش درون فردی و برون فردی، هوش کلامی – زبانی و هوش طبیعت گرا هم هست نیز باید در نظر گرفته شود.
13 نشانه واضح آدم های نابغه (تحقیقات جدید)
حرف آخر…
امروزه تحقیقات زیادی در مورد توانایی ذهنی انسان که در انجام بسیاری از وظایف شناختی نقش دارند، انجام می شود. نتایج تحقیقات حاکی از آن است که نمرات ضریب هوشی که برای اندازه گیری هوش عمومی طراحی شده اند، بر موفقیت کلی فرد در زندگی تأثیر می گذارد.
اگرچه ضریب هوشی می تواند در موفقیت تحصیلی و زندگی فرد نقش داشته باشد اما عوامل دیگری مانند تجربیات کودکی، تجارب آموزشی، وضعیت اقتصادی اجتماعی، انگیزه، بلوغ و شخصیت فرد نیز در تعیین موفقیت کلی نقش بسزایی دارند.
منبع
[ad_2]
Source link
