آبله میمون چیست و چقدر خطرناک است ؟
آبله میمون یک بیماری نادر است که به تازگی شیوع پیوع کرده است و افراد زیادی را نگران کرده است. پس از شیوع بیماری واگیردار و خطرناکی مثل کووید 19، بسیاری نگران شیوع یک بیماری ویروسی دیگر هستند؛ بنابراین تحقیق و بررسی بیماریهای ویروسی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. ویروس آبله میمون از خانواده آبله مثل وآبله گاوی، واریولا و … میباشد که علائمی مشابه همین بیماری را ایجاد میکند.
اولین انسان مبتلا به بیماری آبله میمون در سال 1970 و در جمهوری دموکراتیک کنگو مشاهده شد. این بیماری از آن زمان چندین بار شیوع پیدا کرده که هر بار تحت کنترل کادر درمان در آمده است؛ به طوری که تا کنون موارد متعددی از این بیماری در بریتانیا، ایالات متحده، سنگاپور و اسرائیل و چند کشور آفریقایی به ثبت رسیده است. با این وجود شیوع دوباره این ویروس بعد از ویروس کرونا حائز اهمیت است که در این مطلب به آن میپردازیم.
ویروس آبله میمونی چیست؟
ویروس آبله میمونی بسیار شبیه آبله انسانی است اما از نظر شدت بیماری نسبتاً ملایمتر به حساب میآید. این بیماری در کشورهای آفریقایی اندمیک یا شیوع منطقهای دارد و میمونهایی که به این بیماری مبتلا شدهاند هنوز علائم آن را نشان میدهند.
منبع اصلی آبله میمون در طبیعت هنوز مشخص نیست و به گفته دانشمندان گونههای مختلفی میتوانند به این ویروس مبتلا شوند؛ با این وجود اغلب پستانداران کوچک و نخستیها بیشتر ابتلا به این بیماری را نشان می دهند.
آبله میمون علائم مختلفی دارد که تا حدی در میان گونههای مختلف مشترکاند. این بیماری در سال 2022 شیوع مجدد و نگران کنندهای نشان داد که آماده باش سازمانها و موسسات بهداشتی را در پی داشت. به گفته متخصصان امکان شیوع ویروسهای خطرناک و همه گیر مثل کرونا به دلیل تغییرات اقلیمی، آسیبهای محیط زیست و آزمایشات ویروسی در برهه کنونی بسیار زیاد است. از این رو همه گیری آبله میمونی قادر است آسیبهای بسیار ناگواری را به انسانها تحمیل کند.
شایسته ذکر است که هنوز نگرانی متخصصان نسبت به همه گیری ویروس آبله میمونی رفع نگردیده و بررسیهای بیشتری به این منظور لازم است. از آنجایی که شدت و ابعاد بیماری نسبتاً گسترده است و کشندگی بیشتری نسبت به ویروس کرونا دارد، خطر این ویروس جدیتر در نظر گرفته میشود.
روشهای انتقال آبله میمون چیست؟
انتقال ویروس آبله میمونی از طریق تماس با ویروس یا مواد آلوده به ویروس صورت میگیرد. این ویروس از طریق حیوانات و انسان ها قابلیت انتقال دارد و راههای زیادی برای ورود به بدن پیدا میکند. ویروس آبله میمونی قادر است از طریق پوست آسیب دیده (حتی با آسیبهای جزئی)، سیستم تنفسی و مخاط (چشم، بینی یا دهان) وارد بدن انسان شود. علاوه بر این میتوان گفت که سیستم گوارش نیز قابلیت انتقال این ویروس را دارد.
با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
انتقال بیماری آبله میمون از حیوان به انسان ممکن است از طریق گاز گرفتگی، زخمی شدن، مصرف گوشت فراوری شده، تماس با ترشحات بدن حیوان یا تماس با مواد دفعی حیوان صورت بگیرد. البته مواردی از انتقال تنفسی ویروس آبله نیز به ثبت گردیده است.
انتقال انسان به انسان ویروس آبله میمون اغلب از طریق قطرات تنفسی صورت میگیرد. از آنجایی که قطرات تنفسی معمولاً قادر نیستند بیش از چند متر حرکت کنند، انتقال بیماری از طریق تماس چهره به چهره زمان بر است. البته ویروس قابلیت انتقال از طریق تماس مستقیم با ترشحات و مواد دفعی یا تماس غیر مستقیم با لباس و ملحفهها را نیز دارد؛ اما نگرانی دانشمندان بیشتر از همه گیری ویروس از طریق قطرات تنفسی است.
ناقل اصلی بیماری از میمون به انسان هنوز ناشناخته است اما تصور بر این است که جوندگان آفریقایی ممکن است باعث انتقال بیماری شوند.
علائم آبله میمون
علائم آبله میمون در انسان مشابه علائم بیماری آبله اما مقداری خفیفتر است. اصلیترین نشانه بیماری آبله بروز بثورات پوستی است که البته اولین علامت نیست. اصلیترین تفاوت در علائم آبله میمون و آبله این است که آبله میمونی منجر به تورم گرههای لنفاوی بدن میشود. علاوه بر این دوره کمون (فاصله بین آلوده شدن به عفونت تا بروز علائم) آبله میمون کوتاهتر و بین 1 تا 2 هفته است.
پس از دوره کمون اولین علائمی که ظاهر میشود شامل: سردرد، کمردرد، دردهای عضلانی مزمن، تورم گرههای لنفاوی به خصوص در ناحیه زیر بغل، لرز، تب، خستگی و بروز بثورات پوستی میباشد. 1 تا 3 روز پس از بروز تب فرد دچار بثورات پوستی میشود که متاسفانه ابتدا از صورت شروع میشوند و به سایر قسمتهای بدن گسترش پیدا میکنند.
بثورات پوستی ناشی از آبله میمون قبل از برطرف شدن مراحل زیر را طی میکنند:
ماکول: ضایعاتی که قطر آنها کمتر از یک سانتی متر است.
پاپول: بثورات برامدگی پیدا میکنند و کاملاًدر پوست مشخص هستند.
وزیکول: کیسههایی پر از مایع شفاف با دیواره نازک ایجاد میشوند که شدیدترین حالت ضایعات پوستی هستند.
پوسچول: تاولهای ملتهب و کوچکی که پر از چرک هستند.
دلمه: تاولهای در حال بهبود و کمی خشک در پوست هستند.
علائم بیماری آبله میمون معمولاً بین 3 تا 4 هفته به طول میانجامند. شایسته ذکر است که تا کنون تمام افراد مبتلا به این بیماری علائم آن را نشان دادهاند.
چگونه میتوان از آبله میمونی پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از ابتلا به بیماری آبله میمون، لازم است اقداماتی انجام دهیم که زنجیره انتقال ویروس را قطع میکنند. به این منظور متخصصان موارد زیر را توصیه میکنند:
از تماس با حیواناتی که ممکن است حامل ویروس باشند خودداری کنید (حیوانات یا لاشه آنها در مناطقی که آبله میمون شایع است)
از تماس با مواد یا وسایلی که با حیوان در تماس بودهاند یا ترشحات حیوان (مثل خون) اجتناب کنید
پس از تماس با وسایل و مواد مشکوک به آلودگی، دستها را به صورت استاندارد بشویید یا حداقل از مایع ضد عفونی کننده بر پایه الکل استفاده کنید.
هنگام مراقبت از بیماران از تجهیزات کامل حفاظت فردی (دستکش، ماسک، گان و …) استفاده کنید.
در زمان همه گیری پروتکلهای کنترل عفونت مثل استفاده از ماسک، رعایت فاصله اجتماعی و … را مد نظر قرار دهید.
واکسن آبله میمون
همانطور که گفتیم ویروس آبله میمون از نظر ژنتیکی ارتباط نزدیکی با ویروس ایجاد کننده آبله دارد. بنابراین از واکسن آبله میتوان برای پیشگیری از ابتلا به آبله میمون استفاده کرد. شواهد کنونی نشان میدهند که واکسن آبله قادر است تا 85 درصد از ابتلا به آبله میمون جلوگیری کند. همچنین دانشمندان بر این باورند که استفاده از واکسن آبله حتی بعد از ابتلا، به کاهش شدت بیماری کمک میکند.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا (FDA) واکسن JYNNEOS که ویروس زنده تضعیف شده است را برای پیشگیری از آبله میمون تایید کرده است. البته واکسن آبله با توجه به ریشه کن شدن این بیماری در دسترس عموم مردم قرار ندارد و هنوز هم توصیهای به استفاده از این واکسن وجود ندارد. با این حال با همه گیری ویروس ممکن است استفاده از این واکسن نیز رایج شود.
آیا آبله میمون نگران کننده است؟
طبق شواهد کنونی ویروس آبله میمون احتمال کمی برای همه گیری دارد و اگر اتفاق عجیب و غریبی رخ ندهد نیازی به تزریق واکسن آبله در کشور نیست. اما در صورتی که مشخص شود این ویروس قابلیت انتشار بالایی دارد، ممکن است لازم باشد واکسن به صورت همگانی تزریق شود. سرعت انتشار این ویروس در مقابل ویروسی مثل کرونا ناچیز است و میتوان گفت که فعلا نگران کننده نیست. با این حال هنوز نمیتوان در مورد ویروسهای نوپدید و جهش یافته اظهار نظر کرد و باید مراقبت اتفاقات غیر منتظره بود.
کنترل و پایش مبادی مرزی و ورود از خارج به داخل کشور میتواند تا حد زیادی از شیوع بیماری جلوگیری کند. همچنین در مناطقی که آبله میمون شیوع پیدا کرده است (خصوصاً آفریقا) لازم است تزریق واکسن آبله مورد توجه قرار بگیرد.
